Naam: Tabaksvat, Ship Chandlers Warehouse
Adres: Geldersekade 8
Architect: -, -
Bouwtijd: 1622, 1775
Opdracht: -, -

Het Tabaksvat of Ship Chandlers Warehouse is de oudste winkel in Amsterdam en volgens zeggen het enige pand in Amsterdam dat nog op alle verdiepingen de originele glas-in-loodramen uit de 17de eeuw heeft. Dit koopmanshuis werd in 1622 gebouwd met een trapgevel. De tuitgevel aan de achterzijde biedt door de prachtige ramen uitzicht op de Oudezijds Kolk en de voormalige verffabriek van Vettewinkel en heeft een jaartalsteen. In 1775 is de trapgevel vervangen door een kroonlijst en boven de deur een rococo ornament aangebracht met een in hout gesneden vat met tabaksbladeren, met aan weerszijden twee met tabaksrollen gevulde mandjes en de tekst 'Tabaksvat'. In 1973 zijn de houten funderingspalen vervangen door 22 betonnen palen. In 1984 is het pand gerestaureerd, met behoud van de negentiende-eeuwse winkelinrichting, de houten vloer, lambrisering en balkenplafond.

Het is nu een typisch voorbeeld van een 18de-eeuws koopmanshuis. De hoge rechte lijst heeft consoles in Lodewijk XV-stijl en festoenen in Lodewijk XVI-stijl. De verdiepingen boven de hoge winkelpui nemen steeds iets in hoogte af en waren oorspronkelijk in gebruik als pakzolders. De raamdeuren in het midden, waren vroeger met dubbele luiken afgesloten. Opvallend is de nog aanwezige oorspronkelijke 18de-eeuwse houten roedeverdeling in de ramen.

Volgens het Kohier van de Personeele Quotisatie te Amsterdam over het jaar 1742 is het pand dan het wijnkopershuis van Joost Varwijk. Het is niet duidelijk of hij later ook tabak ging verhandelen, of dat een ander daar een tabakshandel begonnen is. Naar de handel in tabak verwijst een houten paneel achter in de winkel toont een met tabaksbladeren versierd portret van de Franse gezant in Lissabon, Jean Nicot de Villemain (1530-1600), die vanuit Portugal de tabak in Frankrijk brengt. De tabaksplant Nicotiana tabacum en de verslavende nicotine zijn naar hem vernoemd. De tabak was overigens al in 1519 vanuit Amerika in Portugal geïntroduceerd. In Nederland zijn in de 17de en 18de eeuw vooral op de Utrechtse heuvelrug veel tabakskwekerijen. Men rookte de tabak in dunne witte Goudse pijpen, gemaakt van klei. Pas als sigaren hun intrede doen, raken pijpen uit de mode en verdwijnt deze Hollandse tabaksindustrie.

In 1804 is het pand gekocht door Jan Vinke uit het Overijsselse Heemse bij Hardenberg. Hij begint een kruidenierswinkel en betrekt in de begintijd het merendeel van de levensmiddelen en ook andere waren uit zijn geboortestreek die vanuit Zwolle door beurtschippers naar de Geldersekade worden getransporteerd. Jan gaat met zijn gezin boven de winkel wonen, en beneden verkoopt hij alles wat schepen nodig hebben voor hun lange reizen, niet alleen levensmiddelen, ook tabak, medicijnen en scheepsbenodigdheden als teer, pek, zeildoek, touw, zwartsel (om verf te maken) en lijnolie.
De familie Vinke in Heemse verstuurde de vaten met de door hen bereidde boter, kaas, vlees en spek, met de Dedemsvaartse stoomtram naar Zwolle en van daaruit met een stoombeurtschip naar de Geldersekade. Daarna bracht Jan Vinke de bestellingen met een roeivlet aan boord van de zeilschepen die op het IJ lagen, vlakbij zijn bedrijf. Toch kon hij niet alles in huis hebben, wat voor een lange scheepsreis nodig was. Hij had connecties met verscheidene grossiers, die hem à la minute konden leveren.

In 1837 wordt Jan Vinke opgevolgd door zijn zoon Jan en zijn eveneens uit Heemse afkomstige neef Jannes. Sindsdien stond er J.& J.Vinke op de deurpost geschilderd. Omstreeks 1840 komt Egbert Warnderink Vinke, een jongere neef van Jannes, de firma versterken. Na de dood van Jannes in 1854 wordt hij opgevolgd door de 16-jarige Albertus Vinke (1838 -1911), weer een andere neef uit Heemse. Albertus Vinke organiseerde houtveilingen in de winkel van zijn oom en bemiddelde bij bevrachtingen.
De winkel in scheepsvictualiën van J.& J.Vinke blijft op de Geldersekade 8 maar heet sinds 1911 Ship Chandlers Warehouse. In 1973 verhuist de winkel vanwege de overlast van de metrowerkzaamheden op dit stukje kade noodgedwongen naar het Barentszplein.

Het vroeg 19de-eeuwse winkelinterieur is met zijn verwijzingen naar de tabakshandel en de vele grote, van binnen in Berlijns blauw geschilderde, gruttersbakken nog in prima staat. Aan de balken boven de toonbank hing destijds een zware 18de-eeuwse bascule, waarmee tot 200 kg gewogen kon worden. Verder hingen er scheepskabels en heel veel soorten borstels en bezems boven de toonbank. In de winkelschappen staan okergeel geschilderde tonnetjes met daarop in sierlijke letters de naam van de inhoud: amandelen, chocoladepoeder, gedroogde peren, gele was, blauwsel, krijt, en houten kistjes met roodaarde, indigo, vermiljoen, blauwsteen, rommelkruid, saffraan, cardamom, foelie, nagelen, vermicelli, bloem van sago en Java kaneel. Ergens midden in de schappen zit een onopvallend kastje, waar destijds achter slot en grendel een fles jenever stond. Dat was het slokje voor de kapiteins die in het kleine voorportaal van de winkel met een pijpje en een krantje op hun bestellingen konden wachten. Op de toonbank staat een grote lessenaar voor het uitschrijven van de rekeningen, in de toonbank was een koperen gleuf waardoor het geld verdween in een daaronder gelegen geldlaatje.

Geldersekade 8 staat vervolgens een groot aantal jaren leeg tot fotograaf Menko ten Cate (1945) het pand koopt. Hij is in 1977 getrouwd met Kyra Jacoba Bakker (1948). Zij is edelsmid en bekend onder de naam Kyra ten Cate. Kyra heeft tot 1986 als goudsmid gewerkt bij de dames Carola en Bettina Wolf die een zaak hadden in de Nes 89. Zij heeft deze winkel voortgezet tot 2009 waarna de verkoop is overgebracht naar een webshop.

Menko is een verwoed verzamelaar van koffers. Hij heeft ze in alle soorten en maten. Van hutkoffers tot valiezen en van de meest luxueuze merken, zoals Goyard, Moynat en Louis Vuitton. De meesten zijn gemaakt tussen 1850 en 1950, de grote periode van het reizen. Gelukkig biedt het grote huis voldoende ruimte voor een dergelijke hobby.
In het winkelgedeelte is een besloten restaurant aanwezig waar met groepen vanaf 20 personen gedineerd kan worden.