Obeltdorp (Ericadorp, 'sinaasappelkistjes van Wibaut')
Klik op een foto voor een grote afbeelding en meer info.

Obeltdorp, plattegrond Obeltdorp, bouwrijp maken Obeltdorp, bouwrijp maken Obeltdorp, administratiegebouw

Naam: Obeltdorp
Bouwjaar: 1917, gesloopt 1929
Opdracht: Gemeentelijke Woningdienst

Wat er aan vooraf ging.
Aan het begin van de 20ste eeuw is door de inwerking treden van de Woningwet van 1901 een grote behoefte aan gekwalificeerde woningen. Naast bouwplannen aan de stadszijde van het IJ worden ook plannen bedacht voor Noord. Als eerst krijgt de rooms-katholieke woningbouwvereniging Schaepman in 1910 toestemming om woningen te bouwen benoorden het IJ (Spreeuwenpark e.o.). In 1914 wordt Floor Wibaut wethouder Huisvesting. In dat zelfde jaar wordt door hem de Woningdienst opgericht en stelt hij zijn zwager Arie Keppler als directeur aan. Arie Keppler was kort voor die tijd getrouwd met de jongste zus van de vrouw van Wibaut.

Obeltdorp Obeltdorp Obeltdorp Obeltdorp

De Woningdienst zag toe op de bouw van met subsidie gebouwde woningen voor de laagstbetaalden door de toegelaten woningbouwverenigingen en bouwde er 12.000, met instemming van de gemeenteraad, in eigen beheer, waaronder die in Disteldorp, Vogeldorp, Floradorp, Tuindorp Oostzaan, Tuindorp Nieuwendam en Tuindorp Buiksloot (het Blauwe Zand). Ook de Van der Pekbuurt werd door de Gemeentelijke woningdienst gebouwd.

Obeltdorp Obeltdorp Obeltdorp Obeltdorp, Margrietenstraat

Gezien de woningnood is het van belang dat er snel een aantal noodwoningen gerealiseerd worden. Na enige aarzeling wordt in januari 1917 besloten 306 eenvoudige woningen te bouwen, opgetrokken uit hout of uit steen in combinatie met hout, die elke luxe ontberen. In afwijking van de bouwverordening is een verdieping geen 2.70 meter, maar 2.50 meter hoog. Ze verrijzen naast het toenmalige badhuis Obelt en worden benoemd als Obeltdorp, maar ook Ericadorp en de ‘sinaasappelkistjes van Wibaut’ komen voor, wat niet zo verwonderlijk is met een bouwtijd van vijf maanden en een verwachte levensduur van zeven jaar. De woningen houden het iets langer uit, maar na twaalf jaar worden ze gesloopt door ze in brand te steken. Kort daarvoor verhuisden de laatste bewoners in 1929 naar het net opgeleverde Tuindorp Buiksloterham, nu Floradorp.

Obeltdorp, Ericastraat Obeltdorp, Ericastraat, winkel Obeltdorp, Ericaplein Obeltdorp, Ericaplein, brandweerpost Obeltdorp, Hyacintenstraat

Het Woningbedrijf bouwde en beheerde niet alleen deze woningen, het betuttelde vanaf 1920 deze laagbetaalde of werkloze bewoners ook nog eens. Allereerst en ook begrijpelijk stond in het huurcontract dat het gebruik van petroleum vanwege het brandgevaar verboden was. Daarnaast mochten wooninspectrices op elk moment bij de huurders binnenvallen om hun gedrag te controleren. Hun officiële opdracht was middels een vriendschappelijke begeleiding een vertrouwelijke relatie met de bewoners op te bouwen en hen op deze wijze van hun ondeugden af te helpen, waarna doorstroming naar een betere woning mogelijk werd. Het is de opmaat voor de bouw van de woonscholen Zeeburgerdorp en Asterdorp.

Obeltdorp, Dahliastraat Obeltdorp, Dahliastraat Obeltdorp, Seringenstraat Obeltdorp, Orchideestraat Obeltdorp, Badhuisweg

Het Obelt- of Ericadorp lag ingesloten tussen het IJ en de Grasweg, het voormalig Koningsdok van de NDM en Badhuisweg en werd gebouwd op een terrein dat was bedoeld als volkspark. (Er werd toen nog onderscheid gemaakt in parken. Er waren villaparken, rij- of wandelparken, bijvoorbeeld het Vondelpark, en volksparken waarin zich recreatieve gebouwtjes bevonden voor de arbeiders.) Het gebied was echter voor men aan de aanleg toe was al ingenomen door woonwagenbewoners.

Obeltdorp, Rietweg 40, inhuizen Obeltdorp, Rietweg 40, na vertrek Obeltdorp, muren volgetekend Obeltdorp, luchtfoto

De straten in het dorp waren allen benoemd naar planten met als belangrijkste straat de Ericastraat en het Ericaplein, verder waren er de Biezenstraat, Cliviastraat, Rietweg, Hoefbladweg, Crocusstraat, Dahliastraat, Narcisstraat, Irisstraat, Margrietenstraat, Seringenstraat, Hyacintenstraat en Orchideestraat. In het dorp was verder één winkel, één brandweerpost, twee dagverblijven en vijf karrenbergplaatsen.

Meer lezen:
Badhuis Obelt
Buiksloterham
Keppler, Arie
Obeltdorp (Ericadorp): Buiksloterham; Grasweg

Voor het laatst bewerkt:

Bronnen:
wikipedia.nl
Werken en wonen in de Buiksloterham, HCAN
Van sinaasappelkistje tot kangoeroe-woning, Wil Swart
historiek.net