Naam: Bolwerk Oosterblokhuis
Adres: Prof.Tulpplein
Bouwjaar: 1661
Opdracht: Gemeente Amsterdam

Het bolwerk Oosterblokhuis was gelegen op de oostelijke oever van de Amstel en maakte deel uit van de Vierde Uitleg. Met het bolwerk Westerblokhuis vormde het de bescherming van de toegang tot de stad via de Amstel. Het bolwerk was voorzien van een kazemat met geschut. De Hogesluis verbond beide bolwerken en was in de eerste boog aan beide zijden ook uitgerust met geschut dat op de rivier gericht stond.

De namen Westerblokhuis en Oosterblokhuis waren afkomstig van de twee blokhuizen die in 1651 door de stad in de Amstel waren geplaatst, na de aanslag van Willem II. Deze blokhuizen waren zo geplaatst dat ze in de toen reeds geprojecteerde omwalling konden worden opgenomen. Ze bleken echter de doorstroming van de rivier te veel te beperken, wat aanslibbing tot gevolg had. Daarom werden ze in 1654 alweer afgebroken.

De stad besloot in 1798 de stadsmuur als verdedigingswerk op te heffen, waarna op de afgegraven wal plantsoenen werden aangelegd. Zo was Amsterdam rond 1820 nagenoeg geheel omringd door een wandelpad over de resten van de verdwenen bolwerken. De muur van het Oosterblokhuis werd nog niet volledig afgebroken. Dit gebeurde wel in 1864 toen de grond bouwrijp werd gemaakt voor de bouw van het Amstelhotel en de Tulpbuurt.

Op het bolwerk Oosterblokhuis stond een korenmolen. Deze standerdmolen De Bul stond al voor 1661 aan de oever van de Amstel en werd met de bouw van het bolwerk in 1661 90 meter naar het oosten verplaatst. In 1665 wordt de molen vervangen door een stellingmolen De Bul welke tot 1863 blijft staan.
In 1852 was op het bolwerk het verenigingsgebouw Apollo neergezet voor sociëteit De Gezelligheid. Het gebouw werd in 1859 gekocht door de Vereeniging voor Volksvlijt, die hier tot aan de opening van het Paleis voor Volksvlijt in 1864 meerdere tentoonstellingen hield. In 1864 valt het doek voor de kleine huisjes, stallen, bergingen en (moes)tuintjes alsmede voor gebouw Apollo en molen De Bul op het bolwerk. Er wordt een hoek van het water aangeplempt en op het nieuwe terrein verrijst het Amstelhotel, dat eveneens het Paleis voor Volksvlijt een initiatief is van huisarts en stadsvernieuwer Samuel Sarphati.

In 2005 worden huizen aan de professor Tulpstraat gerestaureerd en kan archeologisch onderzoek plaats vinden op nog in de grond aanwezige resten. Van dit voormalig verdedigingswerk bleek een deel van de rechterface, zo’n 8 meter, en de saillant nog aanwezig. Het onderzoek leverde veel nieuwe details op over de constructie van de fundering onder de stadsmuur. De houten funderingsvloer rustte op een raamwerk van kespen dat op een grote hoeveelheid palen lag. Aan de buitenkant van de palen was een wand van houten planken in de grond geheid, die met een messing en groef stevig met elkaar verbonden waren. Deze houten damwand voorkwam dat de grond tussen de palen zou wegspoelen. Ook konden de planken kogels opvangen wanneer die dwars door de slappe oever drongen.