Naamherkomst: Het Surinaamse woord brasa betekent omhelzing of knuffel. De naam werd bedacht door Roy Ristie (-2021) en 10 maart 2022 bekendgemaakt tijdens de openingsceremonie van het park.
Naam: Brasapark
Bouwjaar: 2022
Opdracht: Gemeente Amsterdam
Op de plek waar eerder de verhoogde A9 de verbinding vormde tussen de A1 en A2 en verder richting Amstelveen werd vanaf 2013 de Gaasperdammertunnel aangelegd. De vijf tunnelbuizen
werden niet afgezonken maar op maaiveldniveau gebouwd. Ze steken afgewerkt ongeveer 8,5 meter boven het maaiveld uit. Op het tunneldak werd een vooreerst naamloos park geprojecteerd. Bij de
opening in 2022 werd de naam Brasapark bekend gemaakt. In een schommelbank naar ontwerp van Street Art Frankey is de naam Brasapark in het frame opgenomen. Op de bank/schommel is net
voldoende ruimte om met z’n tweeën te kunnen zitten.
Het park strekt zich uit over de volle lengte en breedte van de tunnel en is daarmee 3000 meter lang en 75 tot 100 meter breed. Het sluit aan beide lange zijden aan op het Nelson Mandelapark
en het Gaasperpark. De inrichting van het park begon in 2020 na de oplevering van de tunnel. Belangrijke factoren hierbij zijn welke bomen geschikt zijn om in een ondiepe grond te wortelen en
de afwatering. De beplanting moet voldoende voedingsstoffen krijgen maar er mag geen water op het tunneldak blijven staan. Bij de breedwortelende bomen is gekozen voor acacia’s, zwarte moerbei,
mispel en zoete kers.
Op beide uiterste kanten van de tunnel is aansluitend aan een steil talud een voet/fietspad met wat bankjes aangelegd gescheiden door een groenstrook. Ongeveer in het midden wordt het park in tweeën geknipt door de Gooiseweg. Het westelijke deel wordt doorkruist door het Abcouderpad, Huntumdreef, Bijlmerpleinpad en Reigersbospad. Langs het Reigersbospad ligt het zogenoemde Cantaplein (tijdens de bouw zo genoemd vanwege de te verwachten Canta's). Het pad verbindt via de 120 meter lange en 6 meter brede Yaa Adu-Ampomabrug, voorheen Reigersbospadbrug, met het Nelson Mandelapark.
Nana Yaa Adu-Ampoma (Ghana 1959 - Amsterdam 2000) was een Nederlandse onderneemster en gemeenteraadslid van Ghanese komaf. Zij was de dochter van een fabrieksdirecteur en een manager van een kliniek voor vroedvrouwen in Ghana. Haar opleiding kreeg ze op een kostschool. Ze werkte enige tijd bij een Ghanese bank. Ze kreeg interesse in de bankwereld en ging in Londen studeren. Op aanraden van vrienden vestigde zij zich in 1983 in Amsterdam en werd echtgenote van Kwame Adu-Ampoma, voorzitter van de Ghanese vereniging Sikaman. Het echtpaar kreeg twee kinderen en woonde in Reigersbos.
Zij studeerde hogere bedrijfskunde aan de Hogeschool van Amsterdam. Ze werkte vanuit haar eigen bureau Bisc (Business information & service center) met non-profitorganisaties ter ondersteuning van gemeenschappen door geheel Afrika, maar dan voornamelijk op het gebied van de vrouwenemancipatie aldaar. Hetzelfde werk deed ze voor de migrantengemeenschappen in Amsterdam Zuidoost. Zo regelde ze microkredieten. In de nasleep van de Bijlmerramp (1992) trad ze op als hulpverlener en contactpersoon tussen bestuur en bevolking, met name de Ghanese bevolking van de getroffen flats Groeneveen en Kruitberg. In 1994 werd ze namens de Partij van de Arbeid het eerste stadsdeelraadslid van Afrikaanse komaf, ze hield het één termijn vol. Ze wilde meer daden dan woorden. In een interview in 1999 maakte ze bekend dat ze gedurende haar werk last had van het glazen plafond in Nederland, terwijl het in Ghana gangbaar was dat functies binnen de zakenwereld veelal door vrouwen werden/worden vervuld.
Bij de doorsnijding van de Gooiseweg zijn tunnel in- en uitritten en staat het bedieningsgebouw. Op het dak zijn bankjes, een uitzichtplatform en aan de westzijde van het gebouw een tribunetrap
voor eventuele theatervoorstellingen. Het dak is via een lange trap van 35 treden bereikbaar. Samen met de hoogte van de tunnel steekt het dak ruim zes verdiepingen boven het maaiveld.
Voor voetgangers is het mogelijk om aan de noordzijde van het Brasapark de Gooiseweg op maaiveldniveau te kruisen en zo het oostelijke of westelijke deel van het park te bereiken.
Het oostelijke deel van het Brasapark wordt doorkruist door het Kelbergenpad en Nellesteinpad. Het park eindigt tegen de sporen van de Gaasperplas metrolijn. Wel is hier aan de zuidkant de verbinding met het Gaasperpark en aan de noordkant met de Bijlmerweide.
Bij het maken van de plannen hoe het park er uit moest gaan zien, werd overlegd met omwonenden hoe het allemaal vorm moest krijgen. Naast kunst, sportaccomodaties en een speeltuin die ook geschikt is
voor gehandicapte kinderen werden ook voorstellen gedaan voor tuinen. In 2023 kreeg een groep bewoners uit Zuidoost officieel een deel van het Brasapark overgedragen. Als ‘Parkmakers’ gaan zij de tuinen
in het stadspark verzorgen. Verantwoordelijk wethouder Melanie van der Horst vindt het ‘fantastisch dat deze ontzettend gemotiveerde groep vrijwilligers nu zelf een deel van het park gaat beheren. Zo
kunnen we mensen in verbinding brengen met elkaar, met de buurt en met de natuur.’
Daarnaast moeten zij ook omliggende parkdelen gaan onderhouden, zoals de kersenboomgaard. De coöperatie krijgt voor het beheer 10.000 euro per jaar en moeten zich houden aan het kwaliteitsniveau die
de gemeente heeft gesteld.
Tussen Huntumdreef en Bijlmerpleinpad staat sinds 2024 het beeld Iron Lady van de Bijlmer. Het is een ode aan Hilly Axwijk gemaakt door Iris Kensmil. Hilly Axwijk (1934-2004) was een
Afro-Caribische vrouwenrechtenactiviste uit Amsterdam-Zuidoost. In het beeld is haar portret verwerkt. Dat kijkt in de richting van de G-Buurt, waar Hilly Axwijk tot haar dood woonde en werkte.
Iris Kensmil zegt hierover: 'Sterke, zwarte vrouwen spelen een belangrijke rol in mijn werk. Vrouwen die stevig in de maatschappij staan en die zich durven uitspreken, die een klankbord vormen
voor de samenleving en hulp bieden aan mensen die het moeilijk hebben. Hilly Axwijk was zo’n vrouw, een ‘ijzeren dame’, maar dan op een positieve manier.'
Het portret van Hilly is opgenomen binnen de vorm van een felrode tropische bloem, de heliconia. Ook deze bloem heeft een bijzondere geschiedenis. De heliconia groeit in het tropisch regenwoud
van Suriname. In de bloemkelk blijft regenwater staan, waarmee de bloem hulp bood aan mensen die vroeger ontsnapten van de plantages, zij konden zich met water uit de heliconia in leven houden.
De bloem vormt hiermee de verbinding met de natuur van het park. De opdracht ging uit van het stadsdeel en CBK Zuidoost voerde de regie.
Tussen het Nellesteinpad en het Kelbergenpad staat het beeld Atomos door Jamahl Richters. Het is eveneens in opdracht van het stadsdeel en onder regie van CBK Zuidoost gemaakt. Het bestaat uit ronde ringen in felle kleuren en stelt een mens voor met een kind op de schouders. De onderkant vormt de Griekse letter omega. Die staat symbool voor de eeuwige verbinding van alles met alles, het hele universum en de kleinste atomen. Jamahl Richters vertelt hierover: 'Het beeld is een soort brasa. En een brasa is méér dan een knuffel. Er komen emoties vrij die je herinneren aan je menselijke natuur. We hebben brasa’s hard nodig in deze tijd van technologie, waarin we allemaal "connected" zijn via ons scherm, maar niet per se verbonden als mensen van vlees en bloed.' Er is echter nog een extra ‘brasa’. Het beeld werkt als een zonnewijzer en wie op 21 december om 12 uur, als de zon op haar laagst staat, precies op het rond zitje dat zeven meter verderop valt door de schaduw van de zonnestralen, krijgt een virtuele brasa van het universum. Bij de uitvoering van het beeld heeft Jamahl Richters samengewerkt met zijn zus Fana Richters, ook wel bekend als visual artist AiRich. Van haar hand zijn de tekens op het kunstwerk.
Een groot nadeel van het park is de hoge west-oost ligging ten opzichte van de omgeving waardoor de vaak aanwezige westenwind een verblijf op het grotendeels open terrein niet veraangenaamd. Het meeste gebruik tot nu toe komt van sporters (2024).
Bronnen:
wikipedia.nl
gemeente Amsterdam