Warmoesstraat 117-119
Klik op een foto voor een grote afbeelding en meer info.
Warmoesstraat 117-119 Warmoesstraat 117-119

Naamherkomst: Warmoes komt van warmoezerij. Een warmoezerij was een groententuin waarin de warmoezenier (warmoesenier) groenten teelde bestemd voor de verkoop. De Warmoesstraat ligt op de dijk aan de oostkant van de Amstel. In de 16e eeuw woonden hier de rijkste burgers in de grootste huizen. De straat werd toen dé winkelstraat van Amsterdam en er vestigden zich veel handelsfirma's.

Coppe Laen en zijn erfgenamen waren in de 14de eeuw eigenaar van dit stukje Warmoesstraat. Coppe woonde hier zelf totdat hij naar de Kalverstraat verhuist. Daar schenkt hij een huis aan de begijnen om een hofje te beginnen. Zijn bezittingen aan de Oude Zijde zijn geldbelegging.
Van huis 117 is de eerste kwijtschelding gedateerd in 1430. Er heeft een herbouw plaats in 1595. Kort hierna, in 1611, kocht Hans de Wolff (1574-<1615), een zijdehandelaar, het huis en liet een wolf in de gevel plaatsen. Bij de laatste kwijtschelding van het oude pand op 27 januari 1778 wordt het huis nog aangemerkt als ‘waar de wolf in de gevel staat’. Hans is in 1601 getrouwd met Neeltje Cornelisdochter (1576-<1607) en in 1608 met Clementia van den Vondel (1586-1641). Het huis stond stond tegenover logement De Middelste Liesveldsche Bijbel.
Huisnummer 119 heeft meerdere huisnamen gekend. Vanaf 1441 wordt het Texel genoemd, naar Jan van Texel, één van de eigenaren. In 1610 is het bekend als De Hertog van Venetië en in 1770 heet het De Drie Roosen. In 1769 kocht Cornelis Gortman het achterhuis De Vergulde Voet met een ingang vanuit de Bethlehemsteeg. Het achterhuis zal daarna deel blijven van het huis op Warmoesstraat 119. De Bethlehemsteeg is een doodlopend steegje dat nu in de nummering van de Sint Annendwarsstraat is opgenomen.

Oudezijds Voorburgwal 67 Warmoesstraat 117-119 Warmoesstraat 117-119

Adres: Warmoesstraat 117-119
Architect: A.C.Boerma, Göbel en Den Hertog
Bouwjaar: 1900, 1958
Opdracht: N.J.Snel, De Beursdrukkerij

In 1884 beginnen de broers Hendrik Gerardus Jacobus Snel (1856-?), in 1889 getrouwd met Elisabeth Kanngiesser (1864-?), en Nicolaas Jacobus Snel (1858-1907), hij trouwde in 1901 met Grietje Wit, een vennootschap voor de handel in thee. In eerste instantie hadden ze een kantoor op de Oudezijds Voorburgwal 67. In 1894 verhuisden zij naar Warmoesstraat 34. Om onduidelijke redenen werd de vennootschap in 1900 ontbonden en gingen de broers zelfstandig verder. Hendrik Snel begon nu vanaf het Singel. Nico Snel bleef de Warmoesstraat trouw in het door architect A.C.Boerma voor hem gebouwde pand. Het pand had de plaats ingenomen van twee smallere huizen 117 en 119. Geheel in de stijl van de tijd werden door plateelbakkerij De Distel tegeltableaus ter versiering gemaakt. Tussen de eerste en tweede verdieping zijn enkele wapenschilden en in het midden Aziatische, theedrinkende figuren aangebracht. Boven de begane grond is in tegelwerk zijn naam het bouwjaar en het ‘fictieve’ startmoment 1883 van zijn bedrijf vermeld. Deze geschiedvervalsing voerde hij ook door in advertenties van het bedrijf.
De bovenverdiepingen waren ontworpen als woningen maar werden al snel verhuurd als kantoorruimte. De hele eerste verdieping wordt in 1901 verhuurt aan de Nederlandse Hotelhoudersbond.

Warmoesstraat 117-119 Warmoesstraat 117-119 Warmoesstraat 117-119

Na het overlijden van Nico Snel (1907) werd de zaak enige tijd voortgezet door de vennoten A.J.de Boer en H.B.Mijnarende, terwijl de panden 117-121 in juli 1907 onderhands zijn verkocht aan een onbekende. Die brengt ze in oktober in bij de huizenveiling in Frascati. De panden 117-119 worden voor fl. 22.500 verkocht aan Steenwinkel en Van der Valk. Mijnarende stopt al in 1909. De Boer zet de zaak alleen voort maar trekt zich met zijn (stagnerende?) handel uiteindelijk terug in het achterhuis terwijl de panden aan de Warmoesstraat voortdurend aan anderen worden verhuurd. In 1911 is er twee maal brand, eerst bij de theehandel in het achterhuis, wellicht de reden waarom de firma verhuist naar Amstel 31. Kort daarna in april is het raak in het voorhuis in de opslag van lampenhandel ‘Luma’. Het gevolg is dat de Hotelhoudersbond in 1912 een eigen locatie zoekt vanwege de voortdurende mutaties in de panden.
Vanaf mei 1911 kwam in 117-119 café Zum alten Franziskaner van Barbara Bertha (Betti) Gentges (1879-?). In het vreemdelingenregister staat zij ingeschreven als kelnerin. Betti en het café verhuisden in 1914 naar de Gravenstraat. Omstreeks 1912 was op de eerste verdieping cabaret Moulin Rouge begonnen, naar eigen zeggen het elegantste cabaret van Nederland. Met het vertrek van het café Zum alten Franziskaner nam het cabaret in 1914 ook de begane grond in gebruik. In 1917 is het cabaret gesloten.

Warmoesstraat 117-119 Warmoesstraat 117-119

In juli 1918 worden de panden inclusief opnieuw 121 aangekocht door De Beursdrukkerij van Arnold de Vita (1860-1932). De Beursdrukkerij geeft in 1958 opdracht aan de architecten Lucas Göbel en Gerardus den Hertog voor vervanging van de onderpui. De Beursdrukkerij is de drukker van onder meer de Officiële Prijscourant van de Effectenbeurs (de dagelijkse beurskoersen) en de Theatergids gedrukt. Ook de administraties van de Theatergids en het Financieel Dagblad kwamen hier. In 1952 werd ook nummer 115 bij de drukkerij getrokken. In 1976 verliest De Beursdrukkerij het contract voor de productie van de Prijscourant. Daarmee is ook de locatie niet relevant meer en ze vertrekt in 1979 naar Diemen, hoewel de begane grond nog wel bedrijfsruimte blijft.
In 1992 volgt een verbouwing. 115 en 121 worden weer afgesplitst. 115 wordt een jeugdhotel, 121 studentensociëteit De Heilige Zeug. 117-119 wordt Irish pub Durty Nelly's. De eerste en tweede verdieping van nummer 117-119 maken sindsdien deel uit van het hostel op 115 nu Nelly’s Inn geheten. 121 is deel van Hotel Winston geworden.

Meer lezen:
Boerma, A.C.
Göbel, Lucas
Hertog, den, Gerardus
Hotel Winston

Voor het laatst bewerkt:

Bronnen:
wikipedia.nl (20220307)
amsterdamopdekaart.nl/1850-1940/ (20220307)
geheugen.delpher.nl (20220307)
Ir.J.G.Kam: Waar was dat huis in de Warmoesstraat (20220306)
openarch.nl (20220308)
genealogieonline.nl/alle-begijnen-van-amsterdam (20220308)