Naam: Bolwerk Jaap Hannes
Adres: Tweede Coehoornstraat
Bouwjaar: 1662
Opdracht: Gemeente Amsterdam
Op een eiland met de naam ‘Keerweer’ of ‘Funen’ liggen de laatste twee bolwerken van de Vierde Uitleg. De naam Funen verwijst naar het eiland Funen, dat Michiel de Ruyter in 1658 had veroverd op Zweden. Maar het gebied was ook het laatste deel van de stadswal, je kon niet verder en moest keren.
De naam Jaap Hannes zou afkomstig zijn van een herbergier, die hier rond 1500 zijn bedrijfje had. De naam kwam in 1466 ook al voor op een oorkonde waarbij een van de dijkplichtigen genoemd wordt. Een andere mogelijke verklaring is dat het buurtje genoemd is naar de schout van Diemen, Jaep/Jacob Hannes. Buiten het Funen lag een groot moerassig gebied, waar smalle sloten het rietland in eilandjes verdeelde. Daar doorheen liep een palissade van palen, om het sluiken tegen te gaan. Sluiken is het illegaal de stad invoeren van goederen waarover accijns moest worden betaald.
Op één van de eilandjes bij Jaap Hannes wordt in 1804 het Sint Pieters- of Pestkerkhof ingericht. Het is bedoeld voor lijken uit het pesthuis of armenhuis, onbekende drenkelingen en veroordeelde misdadigers. Het kerkhof lag echter te laag en door het grondwater dreven de kisten soms uit hun pas gedolven graven. In 1864 wordt het kerkhof gesloten. (Lees 'De Verzamelaar' in Knopen in het koord , twaalf verhalen door M.Revis, uitgegeven Van Ditmar 1965).
Als de muur van bolwerk Jaap Hannes in 1788 instort is de militaire waarde van het gebied nog maar minimaal. Alleen het Amsterdamse garnizoen gebruikt de omgeving van het bolwerk nog als
exercitieterrein. In oktober 1810 krijgt aannemer Jan Timmer de opdracht de resterende muur en het bolwerk te slopen.
Jaap Hannes was het enige bolwerk waarop geen molen werd geplaatst, omdat de vroedschap had besloten er kruittorens te bouwen. Toen echter bleek dat in de nabijheid ervan een woon- en werkgebied
tot ontwikkeling kwam, zijn die plannen afgeblazen.
Bij het gereedmaken van de grond voor de bouw van de wijk Funenpark in 2002, zijn nog botten van dit kerkhof gevonden. Ook vonden de archeologen het metselwerk van een schildmuur met
achterliggende gewelven en restanten van een schuine zijde (face) van het bolwerk.
Meest opvallend van het bolwerk is dat er meer tekeningen zijn van de herberg Jaap Hannes voor de toevoeging aan Amsterdam dan van het later bolwerk Jaap Hannes.
Bronnen:
wikipedia.nl
bolwerken.amsterdam.nl