Rijnstraat
Klik op een foto voor een grote afbeelding en meer info.

Rijnstraat 93-115 Rijnstraat 93-115 Rijnstraat 109 Rijnstraat 99-111 Rijnstraat 95 Rijnstraat 109-111 Rijnstraat 109 Rijnstraat 109

Het katholieke bouwblok Rijnstraat, Lekstraat, Vechtstraat, Trompenburgstraat, bekend als het 'Aquinocomplex', is door architect Jacques Duncker in 1926 ontworpen. Op de hoek met de Lekstraat stond de Sint Thomas van Aquinokerk, met een markante vierkante toren. De hoek met de Trompenburgstraat werd ingenomen door de Sint Catharina Fröbelschool. In de Rijnstraat waren tussen de kerk en de fröbelschool vijf winkels en vier toegangsportalen naar de bovengelegen woningen. Het blok is gebouwd in de stijl van de Amsterdamse School, maar de karakteristieke geglazuurde wandtegels zijn atypisch. In het interieur van de winkels verwijst alleen het glas-in-lood nog enigszins naar de Amsterdamse School, hoewel de motieven geheel abstract zijn.

Vechtstraat 86-90 Vechtstraat 86 Vechtstraat 88-90

Aan de achterzijde van het bouwblok aan de Vechtstraat was achter de Sint Thomas van Aquinokerk de bijbehorende pastorie gelegen. Aan de zijde van de Trompenburgstraat was het zusterhuis gelegen. Tussen de pastorie en zusterhuis stond de Sint Catharinaschool voor meisjes, verdeelt in een lagere school (glo) en een school voor uitgebreid lager onderwijs (ulo).

Rijnstraat 93, 1926, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, 1925 Rijnstraat 93, 1925 Rijnstraat 93, 1928, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, 1930, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, 1960, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, 1965, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, 1999, Sint Thomas van Aquinokerk

Naam: Sint Thomas van Aquinokerk
Adres: Rijnstraat 93,
Architect: Jacques Duncker
Bouwtijd: 1926, afbraak 2004
Opdracht: stichting der Dominicanen

Al in 1524 waren de Dominicanen vanuit Haarlem in Amsterdam aan het werk. Later hebben zij in Amsterdam twee huizen: dat van Dominicus, bij de kerk op de Spuistraat en dat van Thomas van Aquino naast de bijkerk Het Torentje bij de Torensluis (Singel 156). De Thomas van Aquino parochie werd vanuit deze bijkerk gesticht voor een nieuw te bouwen kerk in ‘Plan Zuid’. Naar aanleiding van een oproep in 1868 door de bisschoppen om katholieken alleen naar katholieke scholen te sturen, werden bij nieuwe kerkgebouwen meestal meteen ook katholieke scholen gebouwd. Hier werden dat de Sint Catharinaschool en de Sint Catharina Fröbelschool. Aan de Rijnstraat werd een stuk grond in erfpacht verworven voor fl.2600,- per jaar tot het jaar 2000 en een bouwopdracht voor kerk, scholen, nonnenklooster en woningen ging naar Jacques Duncker. Hij ontwierp een rechthoekige, vlak afgedekte zaalkerk met galerijen in de stijl van de Amsterdamse School. Uitwendig waren het slechts de hoektoren met uurwerk en kruis die de kerk herkenbaar maakten. De eerste steen van de H.Thomas van Aquinokerk werd gelegd op ‘vrijdag den 22sten van Bloeimaand (mei) in het jaar onzes Heeren’ 1925 door Franciscus de Rooij, pastoor van de Sint Willibrordus buiten de Veste op de Amsteldijk. Op 21 april 1926 werd de parochiekerk van Thomas van Aquino met ongeveer 1000 plaatsen door mgr.Callier ingewijd. Het hoogaltaar, het tabernakel, de doopvont en enkele beelden waren van Wim Harzing. Op 4 december 1953 werd in de kerk ook het schilderij ‘Maria Vrouwe alle Volkeren’ geplaatst dat beruste op de visioenen van Ida Peerdeman.
De twee grootste luidklokken zijn in 1948 vervaardigd door de fa.Eijsbouts. De kleinste klok is in 1928 vervaardigd door de fa.Petit en Gebr.Edelbrock te Gescher (Duitsland). Op deze klok staan de tekst ‘PER MARIAM AD JESUM’ en de schenkers vermeld ‘S.MARIA, ZUSTERS DOMINICANESSEN, AMSTERDAM-ZUID / PATER CONST. BROUWER, TIEL 1-8-28 / FAM. WAJINK-ZWANIK, AMSTERDAM / NORA ELSENBURG / LENI KUIPERS–GIELEN / DINY WAJER–ENSINK / AGATHE KOPERDRAAT–WAJER / FAM. KOPERDRAAT–BYL / JAC. DUNKER, ARCH. / FAM. VAN KERSEN / J.BRUGMAN-WERNER / FAM. STEENKAMP–VAN NES / JACQUES BANGERT, 3-1-27 / CHARLOTTE JOHANNA SCHUVER, 16-12-27 / FA.GEBR.TAK, AANNEMERS / COLLECTANTEN–COLLEGE / PAR.ZANGKOOR / FA.B.EIJSBOUTS, ASTEN. De klok is op toon (c²) gegoten, dus niet na het gietproces op een draaibank gestemd. Opvallend aan deze klok is dat zij in de Tweede Wereldoorlog niet door de Duitsers is gevorderd.
Pastoor Dickmann en zijn kapelaans bewoonden de pastorie achter de kerk, Vechtstraat 86.

Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk

Uit tellingen van het bisdom blijkt de bezetting op een weekend in oktober 1969 uit te komen op 1984 personen. Vanaf de 60-er jaren werd een bijkerk nodig: Het Kruispunt aan de Zuidelijke Wandelweg. Die bijkerk is in de jaren ‘80 weer afgestoten. Met de parochie van de Thomas van Aquinokerk ging het niet goed en de verhoging per 2000 van de erfpacht naar fl.70.000,- per jaar was de nekslag voor de kerk. De parochie trok op 14 maart 1999 naar de Maranathakerk aan de Hunzestraat. Deze kerk werd gehuurd nadat zij door de Hervormde Gemeente was verlaten. De Thomas van Aquinokerk werd verkocht op voorwaarde van sloop ten gunste van nieuwbouw met sociale bestemming. Van de drie klokken in de toren verhuisden de grootste twee naar de Bethelkerk in Geldermalsen en de kleinste naar de klokkenstoel in het Friese Ruigahuizen. De sloop was in 2004 afgerond. De nieuwbouw is voor een deel gerealiseerd in de huidige Aquinohof, gebouwd op het vroegere perceel van kerk en pastorie.

Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk

De Maranathakerk werd aangepast en ingericht voor de katholieke liturgie. De kerk had een aantrekkelijke uitstraling. Ieder weet nog van het levende water in de opmerkelijke doopvont. Er stond een achthoekige altaartafel. Er was een prachtig orgel. Een bevoorrechte tijd voor de parochie! Een tijd van optimistisch vooruit kijken. In een eigen winkelpand op Rijnstraat 109 werd een centrum voor ontmoeting en spiritualiteit opgericht, Plein van Siena. Er worden cursussen en andere bijeenkomsten georganiseerd op het gebied van geloven, filosofie en cultuur.
Na tien jaren eindigde het huurcontract van de Maranathakerk. De verhoogde huur zou voor de krimpende parochiegemeenschap opnieuw onverantwoord worden. Er werd besloten voor verhuizing naar Rijnstraat 109, een verhuizing die in het weekend van 11-12 januari 2014 zijn beslag kreeg. Daar wordt het parochieleven in aangepaste vorm voortgezet, in nauwe samenwerking met Plein van Siena.

Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk

Vrouwe van alle Volkeren
Isje Johanna Peerdeman (Ida) werd geboren op 13 augustus 1905 in Alkmaar als jongste in een gelovig gezin met vijf kinderen; zij had drie zusters en een broer. Haar vader was textielkoopman. Het gezin verhuisde rond 1913 naar de Langestraat in Amsterdam, waar haar moeder overleed toen Ida nog maar acht jaar oud was. Als kind werd Ida geplaagd door duivelse bezetenheid, waarvan zij verlost werd dankzij een duiveluitdrijving door haar biechtvader pater Mathias Frehe, die ook huisvriend was en vele jaren haar geestelijke leidsman zou zijn. Ida maakte de muloschool niet af en en kwam op de factureerafdeling van de firma Boldoot terecht. Later betrok zij met haar zusters een bovenwoning in de Uiterwaardenstraat 408-3. Ida bleef ongehuwd en leidde een onopvallend leven, totdat aan haar de Mariaverschijningen begonnen.
Ida had haar eerste bovennatuurlijke ervaring in 1917, toevallig ook het jaar dat Maria in Lourdes en Fatima verscheen. De 12-jarige Ida ziet in dat jaar bij het verlaten van de Dominicuskerk in de Spuistraat een felverlichte vriendelijk glimlachende vrouw in een wit gewaad. Ida vertelt thuis wat ze heeft gezien, maar niemand gelooft haar.
De verschijningen komen nog enkele keren voor en stoppen dan, om pas in 1945 weer te hervatten.
Tussen 1945 en 1959 zal Maria 56 maal aan Idaverschijnen. De eerste keer op 25 maart 1945, exact 600 jaar na het Mirakel van Amsterdam. Zij verschijnt als een vrouwelijke gedaante in een zee van licht aan Ida die in tegenwoordigheid van haar zussen is en pater Frehe die toevallig op bezoek is. Maria zei dat ‘het gebed’ verspreid moest worden en dat haar benaming voortaan ‘de Vrouwe’ zou zijn. Verder wees zij de plaats aan voor een nieuwe kerk waar haar beeltenis vereerd kon worden en legde zij uit verschenen te zijn in Amsterdam vanwege het zesde eeuwfeest van het Mirakel. Daarna ging de gedaante langzaam weg en verdween het licht. Bij een tweede verschijning een maand later zag Ida ook de oude Mirakelprocessie van de binnenstad richting Rivierenbuurt trekken.
Pas als Ida ook tijdens de mis in de Thomas van Aquinokerk in de Rijnstraat door Maria wordt bezocht en haar door een volle kerk achterna rent vertelt ze nadien aan iedereen die het wil horen over haar visioenen. De pastoor en paters van de kerk zijn niet onder de indruk en vragen haar voortaan een ander moment te kiezen om met Maria in gesprek te gaan. Inmiddels is Ida thuis volledig geaccepteerd als medium: zodra Maria aan haar verschijnt gaat haar zus bij haar zitten om op te tekenen wat Maria, de Vrouwe van alle Volkeren, via Ida de wereld te vertellen heeft. Onder meer draagt Maria aan Ida op een gigantische kerk te bouwen in Amsterdam op de plek waar nu de RAI staat, maar dat dan nog een leeg landje is. Maria laat exact zien hoe de kerk eruit moet zien. Volgens Ida ziet de kerk er vreemd genoeg uit als een grote moskee.

Ida Peerdeman Uiterwaardenstraat 408 Vrouw van alle Volken

Pater Frehe raakte door de vele verschijningen ervan overtuigd dat Ida een bovennatuurlijk karakter had. Hij meldde Ida aan de bisschop van Haarlem, Johannes Huibers. Ook liet hij Ida kennismaken met de zeer godsdienstige en gefortuneerde mevrouw Gertrud Brenninkmeijer van de C&A-familie en via haar met de Duitse schilder van Mariavoorstellingen Heinrich Repke. Die schilderde in 1951 de beeltenis van Maria naar aanwijzingen van de zieneres. Maria staat op de wereldbol met een voet op Nederland, haar rug tegen het kruis en de mystieke wondtekenen van de kruisiging in haar handen. Daarvandaan gaan drie stralen, genade, verlossing en vrede verbeeldend, naar de schapen onderaan het schilderij, de volken van de wereld. Zoals Maria zelf had uitgelegd symboliseert haar gordel de lendendoek van haar Zoon. Ida verklaarde dat de beeltenis zeer goed gelijkend was. Wel had ze in een visioen de schapen eerst voor wolken aangezien.
Een deel van de boodschappen van Maria behelsden waarschuwingen voor de geestelijke gevaren die de wereld en de Kerk bedreigden. Ida zag daarbij meermaals donkere wolken zich samenpakken boven de Sint Pieter. De boodschappen bevatten ook vaak ‘voorzeggingen’, zoals de Koude Oorlog, de eerste maanlanding en de ondergang van het communisme. Later gingen de boodschappen meer over de devotie. Maria wilde dat zij vereerd zou worden onder de nieuwe titel ‘Vrouwe van alle Volkeren’. Zij dicteerde in 1951 de tekst van het gebed waarover zij in de eerste boodschap al gesproken had. Daarin wordt gevraagd om de komst van de Heilige Geest die de volkeren moet bewaren voor verwording, rampen en oorlog. Als dat gebed en haar beeltenis verbreid werden over de wereld, zou de ware vrede komen. Voor het schilderij was plaats in de nieuw te bouwen kerk als middelpunt van deze Mariacultus. Ten slotte drong Maria erop aan de paus te vragen om de afkondiging van een nieuw en laatste Mariadogma, naast de vier bestaande dogma’s Maria als Moeder van God, de Maagdelijkheid van Maria, Maria Onbevlekt Ontvangen en Maria Tenhemelopneming. Dat vijfde dogma verklaart Maria tot Medeverlosseres, Middelares en Voorspreekster.
Het schilderij hangt vanaf 1951 in de huiskapel van de Brenninkmeijers op hun landgoed Mettingen in Duitsland. Ida heeft aldaar een achttal boodschappen gehad.

Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk Rijnstraat 93, Sint Thomas van Aquinokerk

Vervolgens kwam het schilderij eind 1954 naar Amsterdam. Het bisdom wilde het doek echter uit de openbaarheid houden. Pas nadat men duidelijk had gemaakt dat het ophangen van het schilderij niet als een erkenning door het bisdom zou worden beschouwd, mocht de pastoor van de Thomaskerk het schilderstuk ophangen. Het schilderij werd eind 1954 geplaatst in een kapel van de Thomas van Aquinokerk waarna de openbare verering van de Vrouwe van alle Volkeren begon. Deze werd ook gepropageerd door de verspreiding van talloze bidprentjes in binnen- en buitenland met de beeltenis en het gebed, waarbij Ida ijverig meehielp. De reactie van de R.K.Kerk hield niet over. Een bisschoppelijke onderzoekscommissie, die Ida ook psychologisch liet onderzoeken (hieruit bleek dat zij geen beeldend voorstellingsvermogen had), kwam tot de conclusie dat de boodschappen niet van de hemel konden komen omdat Maria zich nooit eerder zo had geopenbaard. Desondanks kwamen bedevaarten naar de Thomas van Aquinokerk op gang met als resultaat dat de openbare verering na een half jaar door bisschop Huibers werd verboden. Het schilderij verdween tot 1967 in een kelder van de kerk.
Nadat het schilderij in de kelder was verdwenen heeft de toenmalige pastoor Vollebregt in 1958 in de Mariakapel een tweetal muurschilderingen laten aanbrengen. Op de linkermuur is een schildering van Onze Lieve Vrouw van Fatima aangebracht en toont Maria met de drie herderskinderen. Echter: op de rechtermuur van de Mariakapel heeft pastoor Vollebregt een zeer bijzondere muurschildering laten aanbrengen, namelijk van Maria, als Vrouwe van alle Volkeren. Dit is destijds buiten medeweten van het bisdom Haarlem gebeurd, want de aanvraag voor de rechtermuur luidde: ‘het zonnewonder van Fatima’. Pastoor Vollebregt heeft echter in september 1958 besloten de kunstenaar Henk Beekman opdracht te geven tot een muurschildering van Maria, omgeven door vele volkeren, tegen de achtergrond van kerkgebouwen uit verschillende culturen. In de parochiële verslagen van de O.L.V.van Goede Raadkerk uit 1958 staat deze muurschildering opgetekend als: ‘muurschildering van de Moeder van alle Volkeren’. Deze muurschildering was de oudste muurschildering van de Vrouwe van alle Volkeren ter wereld.
De voorstanders van de Vrouwe lieten zich niet tegenhouden en gingen door met hun propaganda. Vele wonderbaarlijke genezingen leken de bovennatuurlijkheid van de boodschappen te bewijzen. Na het overlijden van pater Frehe in 1967 richtten zij het Comité, later de Stichting Vrouwe van alle Volkeren op, om opnieuw te streven naar openbare verering. Mevrouw Brenninkmeijer schonk daartoe haar woonhuis aan de Diepenbrockstraat, waar in 1976 een klein klooster werd gevestigd met vier paters. Daar had de bisschop geen zeggenschap over en in een aangebouwde vierkante kapel aan de zijde van het Beatrixpark kon nu het schilderij worden geplaatst en de verering plaatsvinden.
Eind 2020 is de discussie over de Maria-verschijningen nog niet ten einde zoals blijkt uit de verklaring die op 30 december 2020 door bisschop Jan Hendriks van het bisdom Haarlem-Amsterdam naar buiten wordt gebracht. Een verklaring die na consultatie van de Congregatie voor de Geloofsleer tot stand is gekomen. ‘Hoewel de bovennatuurlijke aard van de vermeende Mariaverschijningen aan de Amsterdamse vrouw Ida Peerdeman door het Vaticaan wordt afgewezen, blijft de devotie tot de Vrouwe van alle Volken wel toegestaan.’

Rijnstraat 93, Aquinohof Rijnstraat 93, Aquinohof Rijnstraat 93, Aquinohof Rijnstraat 93, Aquinohof Rijnstraat 93, Aquinohof

Naam: Aquinohof
Adres: Rijnstraat 93, Lekstraat 13-15
Architect: Quist Wintermans architekten
Bouwtijd: 2006
Opdracht: De Key (De Principaal)

Op de plaats van de voormalige St.Thomas van Aquinokerk is door Quist Wintermans architekten de Aquinohof gebouwd. Het bestaat uit 34 appartementen voor ouderen. De begane grond biedt ruimte aan een dienstencentrum en commercieel verhuurbare ruimten. Onder het gehele gebouw is een 2-laags parkeergarage gebouwd die ook voorziet in parkeerplekken voor omwonenden. De opbouw en gevelcompositie is aangepast aan de bestaande bebouwing van de rest van het bestaande bouwblok. In het gebouw liggen de woningen in een U-vorm om de gemeenschappelijke binnentuin. De brede houten omlopen dienen als toegang en buitenruimte voor de woningen. De oriëntatie op het zuiden zorgt voor een aangename overgang van de woningen naar buiten.

Rijnstraat 115, Sint Catharina Fröbelschool, De Baak Zuid Rijnstraat 115, Sint Catharina Fröbelschool, De Baak Zuid Rijnstraat 115, Sint Catharina Fröbelschool, De Baak Zuid

Naam: Sint Catharina Fröbelschool; De Baak Zuid
Adres: Rijnstraat 115, Vechtstraat 90-94
Architect: Jacques Duncker; DAMAST architects
Bouwtijd: 1928; 2019
Opdracht: stichting der Dominicanen; de Alliantie

De Sint Catharina Fröbelschool was een katholieke kleuterschool. Een fröbelschool is een kleuterschool gebaseerd op de pedagogische ideeën van Friedrich Fröbel (1782-1852). In het begin van de negentiende eeuw ontwikkelde Fröbel zijn onderwijstheorieën. Onderwijs moest van hem vooral een creatief en dynamisch proces zijn. Alle aspecten van de persoonlijkheid moesten tegelijk worden ontwikkeld, en het moest vooral ook leuk zijn. De nadruk van deze onderwijstheorie voor jonge kinderen lag dan ook bij: een plezierige leefomgeving, eigen activiteiten van kinderen en lichamelijke beweging.
Eind zeventiger jaren is het gebouw als wijkcentrum in gebruik genomen.

Rijnstraat 115, Sint Catharina Fröbelschool, De Baak Zuid Rijnstraat 115, Sint Catharina Fröbelschool, De Baak Zuid Rijnstraat 115, Sint Catharina Fröbelschool, De Baak Zuid Rijnstraat 115, Sint Catharina Fröbelschool, De Baak Zuid Rijnstraat 115, Sint Catharina Fröbelschool, De Baak Zuid Rijnstraat 115, Sint Catharina Fröbelschool, De Baak Zuid Rijnstraat 115, Sint Catharina Fröbelschool, De Baak Zuid Rijnstraat 115, Sint Catharina Fröbelschool, De Baak Zuid Rijnstraat 115, Sint Catharina Fröbelschool, De Baak Zuid Rijnstraat 115, Sint Catharina Fröbelschool, De Baak Zuid

In 2012 kreeg Martin Schenderling de uitdagende opdracht om een bedompte ruimte in het souterrain van het Huis van de Wijk Rivierenbuurt om te vormen tot een uitnodigende en sfeervolle ‘Koffiecorner’. De Koffiecorner is een ruimte waar buurtbewoners elkaar kunnen ontmoeten en buurtgerichte activiteiten kunnen ontwikkelen maar waar verder ook vergaderingen en workshops gegeven kunnen worden. Hij heeft met de prachtige aardkleuren gele oker en omber (voor de wanden, deuren en deurkozijnen), rood (voor de lambrisering en afvoerleidingkoven) en mat zwart (voor de plafondplaten en jaloezieën) getracht de ruimte om te toveren naar een moderne, inspirerende en vooral activerende ‘gebruikersruimte’. De bar werd met een lichtere hoogglans gele oker afgewerkt. Voor de verlichting werd een led-oplossing gezocht.

Rijnstraat 115, Sint Catharina Fröbelschool, De Baak Zuid Rijnstraat 115, Sint Catharina Fröbelschool, De Baak Zuid Rijnstraat 113-115

In 2016 deed de gemeente een voorstel voor het veranderen en vergroten van de voormalige meisjesschool op het adres Rijnstraat 115 / Vechtstraat 92 met bestemming daarvan tot vijfendertig sociale huurwoningen voor mensen tot 27 jaar, statushouders en een wijkcentrum. De woningen zijn zelfstandige woningen en zodanig verdeeld dat elke statushouder een Nederlandse buurvrouw of buurman heeft. Brede gangen, gemeenschappelijke ruimtes (de voormalige kapel), de binnentuin en een groot dakterras bieden volop ruimte voor ontmoeting en het organiseren van activiteiten. Aan de Rijnstraat kwamen op de bovenste verdiepingen woningen. Een hoge, vernieuwde entreehal aan de Rijnstraat geeft toegang tot het souterrain bestemd voor het ‘Huis van de Wijk Rivierenbuurt’. De renovatie werd getekend en begeleid door DAMAST architects. De gedeelde binnentuin heeft een nieuwe taak gekregen. De Rivierenbuurt is bij regenval één van de natste wijken van Amsterdam. Een manier om wateroverlast te voorkomen is door groenvoorzieningen te laten functioneren als een spons. In deze 'sponstuin' zorgen verschillende rainproof maatregelen voor het opvangen, het vasthouden en het teruggeven van het regenwater aan de omgeving. Het is een prachtige tuin geworden die is aangelegd in samenwerking met Van der Tol hoveniers en woningcorporatie De Alliantie. De regenpijpen zijn aangesloten op infiltratiekratten, een ondergrondse wateropslag van 60m2. Na een bui zakt het opgeslagen regenwater gereguleerd weg in de bodem.

Meer lezen:
DAMAST architects
Duncker, Jacques
Quist Wintermans architekten
Peerdeman, Ida: Diepenbrockstraat 3; Spaarndammerstraat 15; Uiterwaardenstraat 408
Repke, Heinrich

Voor het laatst bewerkt: