❮
❯
Naam:
Adres: Prinsengracht 325
Architect: -; -; Bart van Kasteel; Erwin Spijker
Bouwjaar: 1621; 1913; 1970; 2016
Opdracht: -; -; Hotelmij 'Oud Amsterdam'; Riverland Coöperatief
Omstreeks 1617 is hier en op het naastgelegen erf (327) de houttuin (houtopslag) van Claes Pietersz. In 1621 worden dit erf en het noordelijk gelegen erf (323-325) inclusief houttuin en het
getimmerde daarop verkocht aan huistimmerman Cornelis Barteltsz. Volgens sommige bronnen zou Kilian van Rensselaer (1586-1643) hier hebben gewoond. Het is echter bekend dat Kilian ‘In‘t gekruiste
Hart’ aan de Keizersgracht 285 woonde waar in zijn opdracht meerdere panden naast elkaar waren gebouwd. Wie dan wel de volgende bewoners waren is niet bekend, later komen we Richard van Rensselaer hier
tegen.
Kilian is geboren in Hasselt (Ov) en al op jonge leeftijd naar Amsterdam gekomen om bij een oom, Wolfert van Bijler, het vak van juwelier en diamanthandelaar te leren. Hij trouwde in 1616, uit welk
huwelijk een zoon werd geboren. Hij hertrouwde in 1627 met Anna van Wely (1601-1670). Uit dit huwelijk werden 8 kinderen geboren, als laatste Richard of Rijckart van Rensselaer (1639-1703). In 1620
liet hij de heide bij Crailo in het Gooi ontginnen. Kilian van Rensselaer was actief in de ontwikkeling van de Nederlandse kolonies in Noord-Amerika. Bij de oprichting van de West-Indische Compagnie
in 1621, was Kilian één van de hoofdparticipanten, en bewindhebber van de Kamer van Amsterdam. Namens die Kamer was hij ook bewindhebber van de WIC zelf. De Amsterdamse kamer werd belast met
het beheer van Nieuw-Nederland. Kiliaen had grote belangstelling voor het particulier koloniseren van Nieuw-Nederland door middel van patroonschappen, een bijna feodale eigendomsvorm in het grotere
geheel van Nieuw-Nederland. In 1631 trad hij af als bewindhebber van de Amsterdamse Kamer van de WIC en wijdde zich vanuit Amsterdam aan de verdere ontwikkeling van de landbouw en veeteelt in zijn
nieuwe kolonie, die hij Rensselaerswijck noemde. En hoewel zijn activiteiten rond de stichting van Nieuw-Amsterdam in Nederland niet zo bekend zijn, hebben de Amerikanen hem op verschillende manier
herdacht. Rond New York liggen dorpen met namen als Rensselaer en Rensselaerswijck. Ook is het ‘Rensselaer Polytechnic Institute’ in New York naar hem vernoemd.
Richard van Rensselaer (1639-1703) is in 1681 gehuwd met Anneken van Beaumont (1651-1692). Voordien was hij (12 jaar oud) in 1651 met zijn broer Jan Baptiste naar Nieuw-Nederland gekomen en had
een aantal jaren als magistraat in Rensselaerswyck gediend. In oktober 1664 behoorde hij tot degenen die de eed van trouw aflegden aan de Engelse hertog van York. Hij was een bedreven zakenman en
organiseerde het familiebedrijf in de Hudson Valley. Een groot deel van zijn connectie met de geschiedenis van de stad Albany (hoofdstad van de staat New York) houdt hier verband mee. Hij keerde in
1670 terug naar Europa om zijn eigen zaken te regelen.
Uit dit huwelijk werd Anthony van Rensselaer Richardsz. (1674-1765) geboren getrouwd met Bartha Pekstok (1674-1743). Anthony exploiteerde hier suikerraffinaderij De Goudsbloem. Anthony is een rijke
suikerbakker en raffinadeur en in het belastingcohier van 1742 wordt hij vermeldt met de toevoeging ‘in het bezit van een buitenplaats’. Dit is Crailo nabij Hilversum, overigens een buitenplaats die
al door zijn grootvader Kilian van Rensselaer (1586-1643) was aangekocht.
Koopman Pieter van Winter (1745-1807) kocht dit pand na het overlijden van Anthony van Rensselaer Richardsz. Hij opende voor het eerst op deze locatie een hotel. Na verloop van tijd verloren
de panden de functie van hotel en werden ze omgebouwd tot kantoor- en bedrijfsruimten.
Van 1874-1876 was hier de Amsterdamsche Toneelschool gevestigd, een initiatief van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen. Deze was zich in de jaren 1860 met toneelonderwijs voor kinderen uit de
betere milieus gaan bemoeien, omdat men het toneel veel te volks vond. De kinderen kregen onder meer les van de gevierde toneelspeelster Maria Kleine-Gartman (1818-1885). In 1876 verhuisde de school
naar de Marnixstraat.
Op deze plaats stond een vroeg-20ste-eeuws pakhuis met lijstgevel waarvan de gevel min of meer een kopie was van het 18de-eeuwse pakhuis op 323. Ook dit pakhuis was eigendom van de Technische Unie.
Het pand is in 1970 gewijzigd door er een ouder karakter aan te geven. Het pand was in 1968 aangekocht en behoort tot de eerste panden van het Pulitzer Hotel. Architect Bart van Kasteel heeft
de verbouwing en herstel vorm gegeven.
In 1997 kreeg het hotel een nieuwe huisstijl die meer eenheid moest creëren. In 2016 volgt een grote renovatie waarbij de fundering wordt hersteld, de bewegwijzering door het hotel aangepast en kamers opnieuw worden ingericht en gedecoreerd onder leiding van architect Erwin Spijker en binnenhuisarchitect Jacu Strauss.
Bronnen:
pulitzer hotel
Amstelodamum 1970 mb57 blz.103-111
New York State Museum (Het leven van Richard Van Rensselaer CAP-biografie 5057)
Stadsarchief Amsterdam 1470 Familiearchief Van Rensselaer Bowier
Binnenstad 277, juli/augustus/september 2016