Reestraat 2
Klik op een foto voor een grote afbeelding en meer info.

reestraat 2-8 reestraat 2-8, keizersgracht 236-238 reestraat 2 geveltop

Naamherkomst: De Reestraat is genoemd naar de hertensoort. De naam herinnert aan de huidenhandel, die hier voor de aanleg van de straat, en later in het nabijgelegen zuidelijk deel van de Jordaan was geconcentreerd. De straat maakt deel uit van de winkeliersvereniging 'De Negen Straatjes'.

Naam: De Koornacker
Adres: Reestraat 2
Architect: -; -; H.F.Rappange; Erwin Spijker
Bouwjaar: ca.1619; 1758; 1970; 2016
Opdracht: Abraham d’Assonville; -; Stadsherstel; Riverland Coöperatief

Het erf op de hoek van Reestraat en Keizersgracht meet 20 bij 45 voet en is in 1619 eigendom van de uit Antwerpen afkomstige crudener Daniël Mostart. Hij verkoopt het erf in dat jaar aan de weduwe en minderjarige kinderen van Abraham d’Assonville d’oude.
Abraham d’Assonville de jonge (1598-na 1651) is in 1618 getrouwd met Maria (Maritgen) Henrix of Hendricksdr (1593-1651) en zijn woonachtig in de Reestraat. Abraham d’Assonville is een 20-jarige caffawerker. Uit het huwelijk worden twee kinderen geboren: Maria d'Assonville (1620-1657) die in 1642 trouwt met Christoffel van Sichem III (1618-1659) een houtgraveur. Ook hun zoon Christoffel van Sichem IV (1642-1693) wordt houtgraveur en figuursnijder. Gerard d'Assonville (1627-1681) is kunstschilder en tekenaar. Hij trouwt in 1655 met Jacomina van Avont (1619-1673) en in 1674 met Jannetje Jans (?-1678).
In 1633 komt het perceel in bezit van Hendrick Dijckman (-1652 of 1658), die er ook gaat wonen. Hendrick is in 1623 bij zijn ondertrouw werkzaam als droogscheerder, een beroep dat hij in 1628 als weduwnaar bij zijn tweede huwelijk nog uitoefent. Hij laat in 1646 zijn testament opmaken en woont dan nog altijd in dit pand en wordt vermeld als lakenkoper. In 1650 is de boedelverkoop en wordt het huis gekocht door bakker Jan Pietersz de Wilde die dan al sinds 1640 op de noordhoek van de Hartenstraat en Keizersgracht woont. Hij betaalt fl. 13.670,- voor het pand.

reestraat 2 reestraat 2-6 afgebroken reestraat 2 reestraat 2

Jan Pietersz de Wilde is getrouwd met Dieuwertje Hendricx. Als beiden overleden zijn komt het huis in bezit van hun zoon Claas de Wilde, die net als zijn vader bakker is. Claas is getrouwd met Wijntie Jans en zij hertrouwd na het overlijden van Claas in 1675 met een schoenmaker. Zij blijven in het huis wonen. Een dochter van Claas en Wijntie, Ariaantje Klaas de Wilde, verkoopt 1/3 part in het huis en erf in 1691 voor fl. 2500,- aan de kousenkoper Wouter Veenenberg. In 1697 vindt een volgende verkoop plaats. Wouter Veenenberg had inmiddels het gehele perceel in handen en verkoopt het aan de voogden van de drie minderjarige kinderen van koperslager Daniël Laurens (-1696) die in de Kalverstraat bij de Heiligeweg woonde.
In 1742 is het huis in gebruik als bakkerij bij Reijnier Boele, in 1727 getrouwd met Johanna Haselhorst. Zij hebben één dienstbode. Hij betaalt fl. 400,- huur met een inkomen van fl. 1000,-.
Al in 1725 lijken twee derde parten in handen te komen van Anna Laurens, in 1709 getrouwd met Barthelomij Vergille (Bartholomeus Virgiller). Barthelomij Vergille, weduwnaar van Anna en inmiddels woonachtig in Zwolle, verkoopt in 1754 zijn delen aan Roeloff van der Haar, meester-broodbakker. In 1756 koopt Roeloff ook het laatste derde deel van meester-broodbakker Jan Govertsz die dit deel al in 1717 had gekocht van Daniël Laurens jr. Als Roeloff in 1762 het perceel verkoopt staat er ‘De Koornacker’ boven de deur. Dat staat er nog als het huis in 1806 wordt verkocht. Het winkeldeel van het huis lijkt dus ruim 150 jaar bakkerswinkel te zijn geweest.
Roeloff van der Haar laat omstreeks 1758 het winkelwoonhuis verbouwen waarbij het met een verdieping wordt verhoogd. De gevel wordt een klokgevel in Lodewijk XV-stijl met een gebogen lijstvormig fronton met grote kuif en grote voluten met acanthusbladeren en een omlopende houten onderpui. Aan de Keizersgrachtzijde kreeg het een rechte kroonlijst, een kap, dubbel dakvenster, de toegang tot het bovenhuis en een lang pothuis. Het precarioregister van 1686 leert ons dat het huis twee pothuizen met een regenbak en secreet had. In 1761 blijkt het ene pothuis te zijn weggebroken. Opnieuw ten behoeve van de precario wordt het pothuis in 1815 omschreven als ‘uittimmering tot vergroting en ingang van de verhuurde kelder en een tot vergroting en ingang van de pakkelder’.

reestraat 2 onderpui reestraat 2 reestraat 2 reestraat 2-6 reestraat 2-6

Pothuizen kwamen al sinds de middeleeuwen voor, in eerste instantie als een overbouwde waterput: het ‘puthuis’, pas door het veranderde gebruik als keuken is de naam veranderd in pothuis. Bij verbouwingen werden bestaande, 17e-eeuwse pothuizen vaak vergroot. Soms werden ze zelfs over de volle lengte uitgevoerd om meer ruimte te creëren voor koopwaren en kleine neringen.
Omstreeks 1850, en wellicht al eerder, is de bakkerij vervangen door een tapperij. Het café annex slijterij staat eerst op naam van Van Dijk en vervolgens op Sniet. De laatste caféhouder huurt het pand van de Bouw- en Handelmaatschappij Socrates die dit pand en de naastliggende panden in of voor 1954 heeft gekocht. Herstel is dan al noodzakelijk maar het komt er niet van. Door een toenemende bouwvalligheid krijgen de panden op Reestraat 2 en 4 steeds meer schoren en stutten. In 1954 zocht de toenmalige eigenaar contact met architectenbureau Rappange voor een gesprek over restauratie van de twee panden. Hierop volgt een opmeting en lijkt een ingrijpende restauratie afdoende. Op basis hiervan werden een restauratieplan en begroting gemaakt, gevolgd door de aanvragen van subsidies en bouwvergunningen. Nu wordt het wachten want de beide panden zijn nog in gebruik. In een al ontruimd gedeelte neemt de bouwvalligheid echter zo snel toe dat ook de overige delen met spoed moet worden ontruimd. In 1957 zijn de panden zowel binnen als buiten uitgebreid van stutten en stempels voorzien en wordt de top van nummer 2 naar beneden gehaald. In 1960 vraagt Socrates een sloopvergunning aan, maar die wordt door Monumentenzorg geweigerd. De N.V. Socrates gaat in het zelfde jaar in een financieel schandaal ten onder en Stadsherstel wordt de nieuwe eigenaar van de panden. Helaas konden zij niet voorkomen dat in 1962 de bovenverdiepingen van 2 en 4 moesten worden gesloopt, evenmin als de sloop in 1966 van de resterende bouw. Stadsherstel had inmiddels ook Reestraat 6 verworven, maar ook deze werd in grote mate bouwvallig en moest uiteindelijk ook gesloopt.

reestraat 2 bovenpui reestraat 2 zijgevel reestraat 2 zijgevel reestraat 2 interieur

De Amerikaanse hotelonderneming Howard Johnson Company komt in 1968 naar Amsterdam omdat ze hun vleugels naar Europa willen uitslaan en hun oog hebben laten vallen op het bouwblok Keizersgracht/Reestraat/Prinsengracht/Westermarkt met een groot aantal in deplorabele toestand verkerende pakhuizen en woonhuizen. Zij komen met Stadsherstel overeen de panden aan de Reestraat te huren. Hiermee is er voor Stadsherstel een solide basis om aan de herbouw te beginnen. Architect H.F.Rappange voerde vele gesprekken met vertegenwoordigers en architecten van de hotelketen, waar uiteindelijk een voor iedereen aanvaardbaar herbouwplan uitkwam. De historische inwendige driedeling en de gevels konden worden gehandhaafd in een situatie zoals deze was kort voor de afbraak. De afbraak van de onderpui van nummer 6 bracht nog sporen van een vroeg 19de eeuwse winkelpui aan het licht en in de puibalk nog sporen van een 17de eeuwse pui met diefijzers en glas in lood.
Vanaf 1971 is op de begane grond, als onderdeel van het Pulitzer Hotel het restaurant gevestigd. Eerdere namen voor het restaurant waren Howard Johnson's Grill, Pulitzer Hotel en Keizersgracht 238. Nu heet het Jansz, een verwijzing naar de eigenaar die Reestraat 8 liet bebouwen: de ‘geelgieter’ Volckert Jansz en waar de ingang is.
In 2016 volgt een grote renovatie waarbij de bewegwijzering door het hotel wordt aangepast en ruimten opnieuw worden ingericht en gedecoreerd onder leiding van architect Erwin Spijker en binnenhuisarchitect Jacu Strauss.

Meer lezen:
Architectenbureau Rappange
Caffawerker
Crudener
Droogscheerder
Jansz, Volckert
Lodewijk XV-stijl
Mostart, Daniël (1559-1627); Reestraat 4; Reestraat 6; Reestraat 8
Pulitzer Hotel
Spijker, Erwin
Strauss, Jacu

Voor het laatst bewerkt:

Bronnen:
wikipedia.nl
Stadsherstel
Gemeente-archief Amsterdam
Delpher
maandblad Ons Amsterdam 1971 blz.194