❮
❯
Naamherkomst: Zie Houtmankade 20-24
Naam: Europa, De Houtman
Adres: Houtmankade 26-30
Architect: A.L.van Gendt
Bouwjaar: 1881; -
Opdracht: Abraham van Griethuijsen; Purperhoedenveem
Op 14 juli 1880 wordt in de krant gemeld dat de gemeente Amsterdam een voordracht doet om grond aan het Westerkanaal tussen de Roggeveenstraat en Le Mairegracht te verkopen aan graanfactor
Abraham van Griethuysen (1818-1898). Uit de bouwdossiers van de gemeente blijkt dat op 31 augustus van dat jaar aan Van Griethuijsen de bouwvergunning wordt verleend voor de bouw van zeven pakhuizen.
In de muren van het pakhuis is wel een gedenksteen aanwezig maar die is uiterst slecht leesbaar. In de tekst lijkt wel ‘gedenksteen’ en ‘Griethuysen’ voor te komen maar geen verwijzing naar
bijvoorbeeld een ‘eerste steen met datum’.
Opvallend is dat volgens andere bronnen het juist Jan Philip Korthals Altes (1827-1904), eveneens graanfactor, zou zijn die opdracht geeft voor de bouw van de graanpakhuizen. Eenduidig zijn
de bronnen wel over de architect. A.L.van Gendt tekent het bouwplan en aannemer David Zuiderhoek zorgt voor de bouw. Elk pakhuis was 28 meter diep en voorzien van vier bouwlagen met
een puntdak. Op een onbekend moment is het puntdak vervangen door een verdieping met een plat dak. De zeven pakhuizen waren samen 58 meter breed. Al in 1881 en 1884 werden de pakhuizen op een
veiling verkocht. Het is niet duidelijk of de Nederlandsche Handel-Maatschappij eigenaar is geworden, zij waren in 1884 wel de gebruiker.
In 1928 wordt als eigenaar aangemerkt de Deli-Maatschappij.
Later is het Purperhoedenveem eigenaar en zij gebruiken de pakhuizen voor opslag van tabak.
In de 70-er jaren komt het gebouw leeg te staan en wordt in 1982 gekraakt. Dit na het mislukken van plannen om hier ‘Hotel Houtman’ te stichten, waarvoor Architectengroep 69 een ontwerp
had gemaakt.
Naam: De Houtman
Adres: Nova Zemblastraat 3-27
Architect: Lambertsma
Bouwjaar: 1984
Opdracht: Woningbouwvereniging Het Westen
De gemeente had inmiddels plannen om het gebouw te kopen en te herontwikkelen tot sociale huurwoningen. De krakers konden zich hier niet in vinden en gingen de strijd aan onder het motto
‘stadsvernieuwing is roofbouw’. Zij wilden casco ruimten waar ieder zijn eigen invulling aan kon geven. De gemeente was bereid tot een oplossing van zelfbouwwoningen op de gehele bovenste
verdieping voor de krakers, maar zij eisten drie pakhuizen op. Amsterdam beoordeelt de ervaringen met jongerenhuisvesting vanuit de kraakbeweging overwegend negatief en ziet niets in de
plannen.
Nadat overleggen met de krakers op niets waren uitgelopen besloot de Gemeente op 4 maart 1983 het pand te verbouwen tot 57 woningen en 37 eenheden voor eenpersoonshuishoudens, waarbij geen
plaats is voor de krakers. Omstreeks 10 maart hebben de 43 krakers het pand zonder ruchtbaarheid verlaten na uiteindelijk akkoord te zijn gegaan met het aanbod 2/3 deel van de zolderverdieping
ter beschikking te krijgen. Het was dit of niets.
Dan volgt een besluit van 4 mei 1983, nr. 590 O, waarin is besloten, ’aan te vragen en te aanvaarden uit ’s rijks kas, een lening op voet van de Woningwet van ten hoogste fl 10.043.000,- en
na ontvangst van dit bedrag dit te verstrekken aan de Woningbouwvereniging Het Westen, zulks ten behoeve van de bouw van 51 woningen en 37 eenheden voor de huisvesting van alleenstaanden en
tweepersoonshuishoudens (HAT-eenheden).’
Architect Lambertsma maakte een ontwerp voor de verbouwing van het complex waarbij in elk geval de middelste vijf pakhuizen zijn uitgekernd in verband met de diepte van het gebouw. Alle
woningen zijn via de zo ontstane binnenplaats, met de ingang aan de Nova Zemblastraat, te bereiken.
Het is niet duidelijk of na de oplevering van het pand de krakers het hun toegezegde deel betrekken en of ze er nu nog gebruik van maken.
Bronnen:
wikipedia.nl
Pakhuizen: Jaarboek Monumentenzorg 1991. Het Nieuw-Entrepot te Amsterdam en de pakhuisbouw uit het stoomtijdperk. Marieke Kuipers Waanders Uitgevers, Zwolle
dbnl.nl: Monumenten in Nederland. Noord-Holland (2006)
Amsterdamopdekaart.nl
NRC 27 dec 1982
De Waarheid 12 maart 1983
De Telegraaf 17 maart 1983